Ardıl Etkileşim (Sequence) Diyagramları

Eyl 08, 2013

Nesnelerin peşi sıra etkileşimde bulunmalarını ve birbirleriyle haberleşmelerini zaman boyutunda inceleyen diyagramlardır. Hangi işlemlerin ne zaman yapıldığı ve işlem sonucunun hangi nesneye gönderildiği önemlidir. Nesneler kendilerine gelen işlem sonucuna göre durumlarını ve hangi işlemleri gerçekleştireceklerini belirlerler. Zamana bağlı olma durumu, işlemlerin peşi sıra olarak gerçekleşmesi anlamına gelmektedir.

Bir ardıl etkileşim diyagramı temel olarak nesnelerden (objects), mesajlardan (messages) ve zaman eksenlerinden (timeline) oluşmaktadır.

Nesneler

Diyagramlarda nesneler dikdörtgen içinde :nesneismi şeklinde isimleri yazılarak gösterilirler. Nesneler diyagramın fiziksel olarak en üst ve sol köşesindedirler ve soldan sağa doğru yayılım gösterirler.

Mesajlar

Nesnelerin birbirleriyle haberleşmesi mesajlar yardımıyla olur. Mesajlar bir nesnenin zaman çizgisinden diğer bir nesnenin zaman çizgisine doğru çizilen simgelerden oluşmaktadır. En sık kullanılan mesaj tipi karşı nesneden cevap beklenen mesaj tipidir. Bunun yanında mesajlar özyinelemeli (recursive) olabilir, yani nesne mesajı tekrar kendisine iletebilir. Nesnelerin program akışı içerisinde yok edilme durumunda ise bu duruma ilişkin, nesneden ya kendisine ya da diğer nesnelere bir mesaj verilir. Bu mesajın verildiği yerde X işareti konularak nesnenin artık erişilemez olduğu vurgulanır.

Ardıl etkileşim diyagramlarında temel olarak üç çeşit mesaj tipi kullanılmaktadır:

  • Basit (Simple) Mesaj Tipi  
    Bu mesaj tipi bir nesnenin, akış kontrolünü diğer bir nesneye verdiği durumlarda kullanılır. Sık kullanılan bir mesaj tipi değildir.

  • Senkron (Synchronous) Mesaj Tipi
    Bir nesnenin mesaj gönderdikten sonra, zaman çizgisinde devam edebilmesi için karşı nesneden cevap beklenmesi gereken durumlarda kullanılır. Varsayılan mesaj tipi olduğundan sıklıkla bu mesaj tipi kullanılır.

  • Asenkron (Asynchronous) Mesaj Tipi
    Senkron mesajların tersine, bir nesne mesaj gönderdikten sonra, zaman çizgisine devam edebilmek için karşı nesneden cevap beklemiyorsa kullanılır. Asenkron işlemesi gereken komut zincirlerinde kullanılır.


     

Zaman Ekseni

Nesnelerin alt kısmından çıkan kesikli çizgiler nesnenin zaman çizgisini gösterir. Kesik çizginin en altı teorik olarak sonraki zamanı göstermektedir. Zaman çizgisi üzerinde bulunan ince ve uzun diktörgenler ise o nesnenin o zaman içerisinde meydana getirdiği aktivitelerdir. Yine teorik olarak diktörgenin uzunluğu aktivitenin ne kadar zaman aldığı ile doğru orantılıdır. Yani uzun süren bir aktivite daha uzun dikdörtgenle gösterilir. Nesneye en yakın olan çizgi, nesnenin ilk olarak yaptığı işlemdir. Nesnelerin alt kısmından başlayarak sayfa düzlemi boyunca dikey olarak devam eden süreç zamana bağlılığı ifade eder.