Frame Relay, geniş ağ alanları üzerinden yüksek hızlarda hizmet veren, kiralık hatlara göre daha verimli ve ucuz bağlantı imkanı sağlayan bir teknolojidir.
Frame Relay, verileri paketler (frame) halinde iletir. Veri taşınmasını ve verilerin sinyalleştirilmesini ilgili arayüz tanımlaması ile gerçekleştirir. Bu arayüzler birden fazla kullanıcının haberleşme kaynaklarının paylaşılması esasına dayanır. Ağa bağlanan tek bir hat ile birden fazla noktaya haberleşme imkanı sağlar. İki uç arasında sürekli ayrılmış özel bir hat yerine, gereksinim duyuldukça kullanılan geniş ağ bandı bu noktada kullanılır. Frame Relay gönderilen verilerin çoklamasında ve devre anahtarlamasında, band genişliğini her bir devre yolu için ağı kullanarak sürekli bir yol oluşturur, bu olay veri gönderimi süresince devam eder. Frame Relay, ağ aracılığıyla sanal devreler kurar.
- VC, Virtual Circuit (Sanal Devre): Veri paketlerinin DTE'ler, Data Terminal Equipment (Veri Terminal Cihazı) arasında takip edeceği yolu ifade eden sanal bir yoldur. Frame Relay, ağda her noktanın servis sağlayıcısının en yakın noktasındaki anahtarına bağlanır ve servis sağlayıcının omurga ağına katılır. Bu iki nokta sanal devre ile birbirlerine tanımlanan paketlerin gidip geleceği yol belirlenir. Böylece birden fazla noktanın iletişimi sağlanır.
- PVC, Permanent Virtual Circuit (Daimi Sanal Devre) : Ağ operatörü, her bir devre için uç noktayı belirler. Kullanılan yol ağ üzerinde değişse veya alternatif yollar olsa bile, operatör, değiştirmediği sürece uç nokta (hedef nokta) bilgisi sabittir. Kiralık hatlara benzer şekildedir. Frame Relay teknolojisiyle aynı fiziksel hat üzerinde değişik DLCI, Data Link Connection Identifier (Veri Bağlantı Tanıyıcısı), numaraları ile PVC'ler kullanılarak farklı yerlere bağlantılar yapılabilir.
- SVC, Switched Virtual Circuit (Anahtarlanmış Sanal Devre): Dinamik olarak oluşturulan bir sanal devredir. Çevirmeli Ağ bağlantılarına (Dial-up) benzetilebilir.
Frame Relay servisinin iki ana trafik bileşeni bulunmaktadır. Bunlar:
- CIR, Committed Information Rate (Taahhüt Edilen Bilgi Oranı): Servis sağlayıcının garanti ettiği minimum bant genişliğidir.
- EIR, Excess Information Rate (Fazla Bilgi Oranı): Servis sağlayıcının o anki şebekedeki trafik yoğunluğuna bağlı olarak verebileceği ek bant genişliğidir. Bu bant genişliği garanti edilemez, fakat şebeke planlamaları bu değerlere göre belirlenerek kullanıcıların ihtiyaç duyduğu hallerde maksimum bant genişliğinin kullanılabilmesi sağlanır.
Frame Relay, kullanıcılara bant genişliğinin esnek kullanımını sağlamaktadır. Ancak CIR ve EIR değerleri belli mühendislik kriterlerine göre seçilmez ve şebeke kaynakları iyi ayarlanmaz ise şebeke üzerinde tıkanıklık oluşur.
Frame Relay Topolojileri
Mesh Topolojide esas olan tüm noktalar arasında birer PVC olmasıdır. Oldukça pahalı bir topolojidir. Fakat bağlantılardan biri düşmüş (down) olduğunda bile bir çok alternatif yoldan hedefe ulaşabilir. Full Mesh ve Partial Mesh olarak ikiye ayrılır.
- Full Mesh (Tam Ağ)
- Partial Mesh (Kısmi Ağ)
- Hub ve Spoke
Hub ve spoke topolojisi en çok kullanılan Frame Relay topolojilerindendir ve Yıldız (Star) Topoloji olarak da adlandırılır. Bu topoloji genellikle birden fazla uzak ağın merkezi bir yönlendiriciye bağlanması ile şekillenir.
Burada merkez yönlendirici çok noktalı (multipoint) bağlantı ya da noktadan noktaya (point to point) bağlantı sağlayabilir.
Frame Relay Adımları
Frame Relay DTE, Data Terminal Equipment (Veri Terminal Cihazı), kullanıcı verisini uygun şekilde paketleyerek Frame Relay DCE'ye, Data Communications Equipment (Veri İletişim Cihazı), iletir. Frame Relay ağ arayüzü gelen veriyi inceleyerek geçerli bir adres içerip içermediğini tesbit eder ve FCS, Frame Check Sequence (Yapı Kontrol Sırası), işlevini çalıştırır. Gelen çerveve bu işlemlerden geçebilirse, ağa kabul edilir ve varış noktasına doğru gönderilir. Eğer geçemezse ağa kabul edilmez (Discarded).
Frame Relay Uygulamaları
Her türlü ses, video ve veri noktadan noktaya taşınabilir. Frame Relay, internet erişiminde de oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Birçok servis sağlayıcının Frame Relay erişim olanağı vardır. Özet olarak Frame Relay servisi,
- Internete erişim
- Ofisler arasında bağlantılar için kullanılır.
Frame Relay Bağlantısının Avantajları
- Bant genişliği paylaşımına imkan veren tasarıma sahiptir.
- Yerel ya da ülke uzamına ölçeklenebilir.
- Değişken yoğunlukta veri akışı imkanı sağlar.
- Düşük gecikme ve yüksek verimlilikle çalışır.
- Omurga ağ (backbone network) yapısındadır.
- 64Kbps-45Mbps’e kadar hız sağlayabilir.
- 4,096 byte’a kadar değişken çerçeveleri işleyebilir.
- Kiralık hat maliyetlerini 30-50%’ye kadar azaltır.